Klimataryen Beslenme: İklim Dostu Tüketici Olmanın Yolları

Yediğiniz içtiğiniz her şeyi iklim değişikliğine yönelik etkilerini göze alarak mı seçiyorsunuz? Hatta bununla kalmayıp gıdanın kat ettiği yolu azaltmak için yerel gıdaları tercih ediyor, sera gazı salımını azaltmak için kırmızı et yerine tavuk ya da deniz ürünlerini tercih ediyorsanız siz tam bir klimataryensiniz! Klimataryen beslenme alışkanlığı edinenler, gıda atığını sınırlandırmak için ürünlerin yenebilecek her parçasını yerler. Bunlar bir elmanın ortasındaki çekirdekten peynirin kabuğuna kadar olan besinleri kapsar.

Klimataryen Beslenme Nedir?

Klimataryen beslenme denilince anlatılmak istenen şey aslında iklim dostu beslenmektir. Suni gübre ve tarım zehri kullanımı, monokültür tarım, endüstriyel hayvansal gıda üretimi, bölgesi dışında üretim ve birçok yanlış tarım uygulaması haddinden fazla kaynak tüketmektedir. Bu da doğal olarak çok fazla karbon salımına neden oluyor.

Klimataryen beslenme, gezegen diyeti olarak da bilinen bir beslenme biçimidir ve kişinin çevreye duyarlılığını arttırmak ve karbon ayak izini azaltmak için tasarlanmıştır.

Eğer gıdanızı pazardan, manavdan, marketten, bakkaldan, kasaptan alıyorsanız, üzgünüz ama siz de endüstriyel beslenen kesimdensiniz. Dünyamızın daha uzun yaşayabilmesi, gelecek nesillere daha sağlıklı bir evren bırakabilmek için bugün klimataryen beslenme alışkanlıklarını edinmemiz gerekiyor.

Örnek Klimataryen Diyeti

Klimataryen beslenme yaklaşımı için en uygun model, bitki temelli diyetler olarak öne çıkıyor. Bu bağlamda, hayvansal kaynaklı gıdaların hiç tüketilmediği veya sınırlı olarak tüketildiği bir dizi farklı beslenme planı düşünülebilir. Bugün, en az hayvansal kaynaklı gıda ile bir örnek menü sunmak istiyoruz.

Örnek Menü

SABAH

• 1 haşlama yumurta ya da 1 yumurtalı kahvaltılık
• Mevsimlik yeşil sebzeler
• 8-10 adet zeytin
• 1 dilim tam buğdaylı ekmek 

ARA

• 1 porsiyon mevsim meyvesi
• 1 fincan bitkisel süt ile kahve

ÖĞLE

• 1 kâse çorba veya glutensiz vegan çorba
• Fırında yapılmış falafel
• Yeşil salata

ARA

1 porsiyon kuru meyve + 2 tam ceviz veya 10-12 adet badem

AKŞAM

• 6-8 yemek kaşığı zeytinyağlı bakliyat yemeği
• 3-4 yemek kaşığı bulgur pilavı
• Yoğurtlu pancar salatası

Faydaları

Çoğunlukla bitkisel bazlı yiyeceklerin tüketilmesine dayanır. Bu beslenme biçimi, hayvansal ürünlerin tüketimini azaltarak ve sürdürülebilir kaynaklarla desteklenen bitkisel kaynaklara odaklanarak karbon ayak izini azaltır. Ayrıca, sadece klimataryen beslenmek sağlıklı bir yaşam tarzını da destekler.

Gezegen diyeti, birçok farklı ülkede yerel kaynakları ve ürünleri kullanarak dünya genelinde uygulanabilen bir beslenme biçimi olarak kabul edilir. Bu beslenme biçimi, aynı zamanda gıda israfını da azaltarak, toprak erozyonunu engelleyerek ve su kaynaklarını koruyarak çevreye duyarlı bir yaklaşım benimser.

Peki, nasıl klimataryen olursunuz? Evet, bu ilk başta çok kolay olmayacak. Çünkü her gün kullandığınız beslenme ve alışveriş pratiklerini bir anda değiştirmeniz gerekecek. Bu da düşündüğünüz kadar kolay olmuyor. Ancak dünyamız için değer!

Klimataryen beslenmenin bir diğer avantajı da, kişinin sağlığını korumasına yardımcı olmasıdır. Beslenmenin büyük bir bölümünü meyve, sebze, tam tahıllı yiyecekler, kuru baklagiller ve fındık gibi bitkisel kaynaklar oluşturduğunda, kalp sağlığı, sindirim sistemi, kilo kontrolü ve diğer sağlık konuları üzerinde olumlu etkileri olabilir.

Klimataryen Diyeti ile Kilo Verilir mi?

Her diyetin temel amacı gibi, alınan enerjinin harcanan enerjiden daha az olması esastır. Klimataryen diyetinde kırmızı et tüketimi kısıtlandığından dolayı, hem doymuş yağ alımı hem de bu yolla elde edilen kaloriler azalır.

Hayvansal kaynaklı gıdaların yerini sebzeler, bakliyat ve tahıl ürünleri alarak enerji dengesinde olumlu bir etkiye yol açabilir. Ancak her zaman olduğu gibi, kilo verme sürecinde ne yediğinizden ziyade ne kadar yediğinizin önemli bir faktör olduğunu aklınızdan çıkarmamalısınız.

Sonuç olarak, klimataryen beslenme düzeni, besin gruplarının dengeli bir şekilde kullanılmasıyla kilo kaybı programlarına destek olabilir.

Adım Adım Klimataryen Beslenme Alışkanlıkları

Bu alışkanlığı geliştirebilmeniz için atmanız gereken ilk adım hayvansal gıda tüketimine son vermektir. Endüstriyel gıdanın başında gelen büyükbaş hayvancılık ürünlerini azaltabilirsiniz.

Tüm gıdaları mevsiminde tüketmeniz gerekiyor. Örneğin domatesi yalnızca yaz mevsiminde alın ve tüketin. Ancak lütfen kış aylarında sofranızda domatese yer vermeyin. Bunun gibi diğer mevsimlik gıdalar için de aynı şey geçerli.

Gıdanızı en yakınınızda bulunan yerel üreticilerden alın. Kendi kentiniz, bölgeniz, yoksa, ülkenizden alışveriş yapın.

Gıda alışverişinizi yalnızca tüketeceğiniz kadar yapın. Bu israfı önlemek için şahane bir adımdır. Gıda israfının %61’inin evlerimizde olduğunu biliyor muydunuz? Peki, bu israfın sera gazlarına etkisinin %10 olduğunu? Evet, fark etmeden dolabımızda çürüyen gıdalarla doğaya çok fazla zarar veriyoruz.

Tükettiğiniz tüm gıdaların karbonu toprağa gömmesi ve suyu tutması gerekir. Ancak bu şekilde biyoçeşitliliği koruyabilirsiniz.

Klimataryen Beslenme Nasıl Olur?

Klimateryen beslenmenin temelinde, daha az hayvansal ürün tüketmek yer alır. Bu nedenle, klimateryen beslenen kişiler genellikle daha fazla sebze, meyve, tam tahıl, baklagiller, kuruyemiş ve tohumlar tüketirler. Ayrıca, sürdürülebilir bir şekilde yetiştirilen etler, süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal gıdaların tüketilmesi önerilir.

Klimateryen beslenen kişiler, yerel gıda tedarikçilerinden gıda satın almaya özen gösterirler. Yerel gıda tedarikçilerinden satın almak, gıda taşımacılığından kaynaklanan sera gazı emisyonlarını azaltmaya yardımcı olur.

Ayrıca, diğer adıyla gezegen diyeti yapan kişiler, gıda israfını en aza indirmeye çalışırlar. Bu amaçla, taze gıdaların doğru saklanması ve kullanımı için yöntemler öğrenirler.

İklim Dostu Beslenmenin Yolları Nelerdir?

• Hayvansal ürün tüketiminizi inceleyin ve mümkün mertebe azaltın.
• Yerel gıdaları destekleyerek gıda taşımacılığındaki yükü hafifletin.
• Mevsimine göre beslenin.
• Gıda israfını mutfaktan başlayarak engellemeye çalışın.
• Atık azaltan mutfak tariflerini uygulayın ve çevrenizdeki insanları bu konuda bilgilendirin.
• Doğal ortamlarda yetişen ürünleri tercih etmeye gayret edin.
• Kırmızı etten ziyade balık tüketiminin çevreye olan etkisinin daha düşük olduğunu aklınızda bulundurun.
• Eğer imkanınız varsa, bahçenizde kendi yiyeceklerinizi yetiştirmeyi düşünün.
• Ambalajlı gıdalardan olabildiğince uzak durun.

Hangi Gıdaları Tercih Etmelisiniz?

Oxford Üniversitesi uzmanları yaptığı bir araştırmada 93 farklı gıdayı inceleyerek bir sonuca vardı. Bu değerli araştırmanın sonucu,  klimataryenler için hangi gıda ürünlerini seçecekleri konusunda bir rehber görevi görüyor. 10 kg’ın altına karbondioksit gazı salımına sebep olan ürünleri tercih etmeye çalışan klimataryenler kahve gibi ürünleri de olabildiğince az tüketiyor. Özellikle kırmızı et, 60 ile 70 kg arasında sera gazı salımı yapıyor. Bu nedenle tüketilmemesi gereken ürünler listesinin en başında bulunuyor.

Deniz ürünleri tercih edilirken ise, balık stokları göz önünde bulundurulmalıdır. Bununla birlikte sürdürülebilir balıkçılığı öne çıkaran üreticilerden ürün alınması gerekiyor. Örnek olarak, sarıkanat ve çinekop gibi balıklar lüferin yavrusu olduğundan ve bu balığın geleceğini tehlikeye sokabileceği tehdidi var. Bu nedenle bu balıkları tüketmemeniz gerekiyor.

Klimataryen diyet diğer ürünlerde ise, yerel, mevsimine göre taze ürünler almanızı tavsiye ediyor.  Bunun yanı sıra özellikle ülke dışından gelen donmuş yiyecekleri almamanız önemli. Çünkü, gıdanın işlenmesi ve paketlenmesi küresel sera gazı salımının %10’una denk geliyor. Bununla birlikte aynı gıdanın taşınması, saklanması ile sonunda israf edilmesi ise küresel sera gazı salımının %20’sini oluşturuyor.

Bu yüzden, klimataryen olmanın en önemli koşullarından biri ise gıda israfını önlemektir. Uzmanlar bu konuda az miktarda, ihtiyaca göre ürün alarak beslenmenizi tavsiye ediyor.

Sonuç olarak, klimataryen beslenme, gezegeni koruma çabaları ile birlikte sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeyi hedefleyen bir beslenme biçimidir. Bu beslenme biçimine geçmek, hem çevreye duyarlılığı artırarak karbon ayak izimizi azaltmamıza yardımcı olacak hem de sağlıklı bir yaşam tarzı benimsememize katkı sağlayacaktır.

İlginizi Çekebilir: ”Plastiksiz Temmuz: Sürdürülebilir Bir Dünya İçin”