Marteniçka Bilekliklerinizi Taktınız Mı?

Tarihler 1 Mart’ı gösterir göstermez (bilenler bilir), hemen marteniçka bilekliklerimizi taktık! Malum, çok kötü günler yaşadık ve umuda ihtiyacımız var. Hem de hiç olmadığı kadar… Ülkemiz çok zor günlerden geçiyor. Şubat ayı en kısa ama acı dolu bitmeyen ve bir ömür boyu sürecek gibi geçen bir aydı. Şimdi bahar mevsimi kapıda… Bilmiyorum, nasıl devam edeceğiz bundan sonra ama insanoğlu her zaman umut etmeyi başarmıştır. Her koşulda…

Kollarımıza bağladığımız bilekliklerden, okuduğumuz dualara, kurduğumuz hayallerden duyduğumuz en ufak bir pozitif kelimeye kadar her şey, umut edebilmemiz için birer araç. Tam  zamanı gelmişken, işte bu arzuyla marteniçkalarımıza sarıldık… Sizinki hazır mı?

Marteniçka Nedir?

Marteniçka, Balkan ve Trakya’da Mart’ın gelişiyle birlikte, tüm ay boyunca bileklere takılan ve uğruna inanılan bileklikler ve süslemelerin adıdır. Bu bileklikler eski bir Bulgar geleneği olarak bilinmektedir. Ancak Balkan coğrafyasında, hatta Türkiye’de de Balkan göçmenlerinin de bulunması etkisiyle her Mart ayında kutlanan bir gelenektir. İnsanlar baharın gelişini, güneşin gökyüzünde en sıcak haliyle yer almasını ve güzel bir ay geçirilmesini ümit ederek, bu bileklikleri takarlar.

Marteniçka Bilekliği Nasıl Yapılır?

İnanışa göre bu bileklikler parayla satın alınmaz. Aynı zamanda sadece hediye olarak edinilebiliyor. Tamamen el yapımı olan bu bileklikler bahar ayı öncesi takılır. Bundan sonra baharın müjdecisi kırlangıçlar veya leylekler görüldüğünde çiçek açmış bir ağaca veya çiçeğe bağlanarak dileklerin kabul olacağına inanılır.

Siz de sevdiklerinize birer marteniçka bilekliği yapıp hediye edebilirsiniz. Nasıl yapacağınızı ise tarif ettik:

• Öncelikle kırmızı ve beyaz iplikleri uzun uzun kesin. Bunu bilek boyundan biraz uzun olacak şekilde yapın.
• Daha sonra beyaz ve kırmızı ipin uçlarını birbirine bağlamanız gerekiyor.
• Düğüm noktası ortaya gelecek şekilde bir elinizle, kırmızı ipin boşta kalan kısmının ucundan kavrayın. Bu anda ipi gergin tutmalısınız.
• Diğer elinizle beyaz ipin boşta kalan ucundan tutun. Ardından gerdirmeyi bırakmadan beyaz ipi saat yönüne doğru çevirin.
• İpin çevrilmekte zorlandığı bir an olacak. Bu anda gerdirmeyi bırakın.
• Kırmızı ve beyaz ipin birbirine dolandığını göreceksiniz. Bu esnada diğer uca da düğüm atın.

Ne Zaman Takılır ve Ne Zaman Çıkarılır?

Balkan geleneği olarak bilinen Marteniçkaya göre insanlar birbirlerine hediye edilen kırmızı beyaz bileklikleri 1 Mart itibari ile bileklerine takarlar.

Doğa takvimine göre Şubat ayının sonunda leyleklerin göç için bir yolculuğa çıkıyor. Buna göre leyleklerin göç için yola çıkması baharın gelişinin işaretidir. Mart ayında kırmızı ve beyaz iplerle hazırlanmış bu bileklikler ve süsler iyilik, sağlık, bereket dilekleriyle bileklere bağlanır. Bundan sonra Mart ayı boyunca bileklerde kalır. Marteniçka takan insanlar ilk kırlangıç veya leylek görüldüklerinde bu bilekliği çıkararak, en yakın çiçek açmış ağaca bilekliklerini bağlarlar.

Merak Edenler İçin Marteniçka Hikayesi

Bulgaristan kültüründe marteniçkaya dair birçok farklı efsaneye rastlayabilirsiniz. Bunlardan biri de ”Baba Marta” hikayesidir. Baba Marta, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerdendir.

Bulgarlar, 1 Mart’tan itibaren Baba Marta günlerinin başladığına inanırlar. Bu nedenle yakınlarına ‘marteniçka’ olarak adlandırılan sembolleri, yıl boyu sağlık ve güç dileğiyle hediye ederler.

Bu bileklikler, meyve ağaçlarına, evlere, ev hayvanlarına da takılarak saklanabilmektedir. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması umut edilir.

Bazı bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz bilekliğe altın veya gümüş para bağlanırdı. Bununla birlikte hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırdı.

Marteniçkalar, eskiden kırmızı-beyaz yünden yapılırdı. Bunlara püskül, top, insan gibi değişik şekiller verilebilmektedir.

Marteniçkaların tarihinde en önemli yere sahip olan şekiller vardır. Bu şekiller,  ‘Pijo ve Penda’ adıyla bilinen kırmızı ve beyaz ipten yapılmış kuklalardır. Bu simgelerde kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü temsil ediyor.

Tebrikler!  Artık marteniçkanız hazır…

Bu bilekliklere isteğe göre boncuk ve süslemeler de takabilirsiniz.

Kaynak: Vikipedi

İlginizi çekebilir: ”Buzda Eğlencenin Kalbi: Zeytinburnu Buz Adası”